Bouwhistorische verkenning Kogelvanger

Kogelvanger Werk aan het Spoel

In het landschap nabij Werk aan het Spoel, in de Nieuwe Hollandse Waterlinie, staat een baksteenconstructie van ongeveer zeven meter hoog die een opvallende plek inneemt in het omringende open landschap. Bij Werk aan het Spoel spoel lag vroeger een schietbaan en aan het einde daarvan was een kogelvanger, bedoeld om projectielen, die het doel hadden gemist op te vangen. De kogelvanger is in de tweede wereldoorlog door de Duitse bezetter gebouwd. De kogelvanger is zeldzaam in zijn soort en is beschermd als rijksmonument. Om de kogelvanger voor de toekomst te bewaren wordt een (terughoudende) restauratie voorbereid. Het is het de bedoeling de kogelvanger zoveel mogelijk in de huidige toestand te consolideren.

Voor een goed begrip van de constructie, zoals die zich nu in het landschap manifesteert, is een verkenning gedaan naar de geschiedenis van de kogelvanger. Met historische luchtfoto’s en referentiemateriaal zijn de opzet van de oorspronkelijke schietbaan gereconstrueerd. De kogelvanger zelf heeft nog veel details die iets vertellen over de oorspronkelijke opzet. Een regelmatig patroon van kleine houten klosjes laat nog zien dat het bovenste deel bekleed is geweest met planken, om het afketsen de kogels te voorkomen.

Samen met de Duitse muurschilderingen op het verderop gelegen Fort Everdingen herinnert de kogelvanger aan de tijd dat de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie door de Duitse bezetter zijn gebruikt.

Vanuit de gemeente Culemborg heeft Constantijn het bouwhistorisch onderzoek uitgevoerd.